Ιστορία Χωριού
Αρχική Σελίδα
Το χωριό κατοικείται από πολύ παλιά σύμφωνα με τις επίσημες Βενετσιάνικες απογραφές των Fr. Barozzi, Καστροφύλακα, Βασιλικάτα. Τα Καράνου, ο Ακαράνου αναφέρεται ήδη το 1388 σαν φέουδο του Danielis, έπειτα το 1583 με 178 κατοίκους με 31 αγγαρείες.Οι Καρές, το 1583 έχει 39 κατοίκους και 11 αγγαρείες. Αναφέρεται επίσης από τον ιστοριογράφο νοτάριο Τριβάν.
Στο χρονικό του Τριβάν λέει οτι περισσότερες οικογένειες της Ρίζας προερχόταν από διακλαδώσεις των Μουσούρων και αναφέρειότι μετά τη σύντριβη της επανάστασης και την εξόντωση Καντανολέοντος, όλα τα χωριά έστειλαν το 1527 αντιπρόσωπο των οικογενειών στο φοβερό Ενετό τύραννο Καβάλλη να ζητήσει έλεος σταματήσει η πρωτάκουστη τρομοκρατία.
Τότε τα Ακαράνου έστειλαν τους εξής ένδεκα αντιπρόσωπους:
Μουσούροι-Λιβανός πρόσωπα 1
Μουσούροι-Τυρομάλαμα πρόσωπα 1
Μουσούροι-Κατσούλης πρόσωπα 1
Μουσούροι-Λαγουδογιώργης πρόσωπα 1
Μουσούροι-Λαγουδάκης πρόσωπα 1
Μουσούροι-Καμαρώμενος πρόσωπα 1
Βέργηδες-Κατσίβελλου πρόσωπα 2
Πεντακτένοι-Χηρεμένος πρόσωπα 1
Πεντακτένοι- Κάργκαλης πρόσωπα 1
Πεντακτένοι-Αγριοθόδωρος πρόσωπα 1
Ουσιαστικά επαναλαμβάνονται μόνο δύο επίθετα οι Μουσούροι και οι Πεντακτένοι τα άλλα είναι παρακλάδια τους συνήθως παρανόμια(παρατσούκλια)
Μέσα από το χωριό περνά και η περίφημη Στράτα των Μουσούρων που μέρος της σώζεται και σήμερα.
Την εποχή της τουρκοκρατίας το χωριό και οι άλλοι δύο οικισμοί της κοινότητας Καρρές και Σκαφιδάκια πυρπολήθηκαν και καταστράφηκαν δύο φορές τον Σεπτέμβρη - Νοέμβρη 1866 και το 1897 και στις δύο επαναστάσεις πολλοί κάτοικοι εκτελέστηκαν από τους Τούρκους εξαιτίας της καθολικής συμμετοχής του χωριού στην επανάσταση.
Από το χωριό ήταν πολλοί αγωνιστές της επανάστασης κατά των Τούρκων όπως ο παπά Γιώργης Καβρούλης που τραυματίστηκε στη μάχη με τους Τούρκους εις την Αγιά και πέθανε αργότερα από το τραύμα. Στην επανάσταση του 1897 τα παιδιά του Μάρκος, Νικόλας και Μιχάλης κατατάχθηκαν εθελοντές στο εκστρατευτικό σώμα του Τιμολέοντος Βάσου και επήραν μέρος σε όλες τις μάχες που έγιναν με τους Τούρκους. Είχαν κάνει σώμα με 100 χωριανούς επικεφαλής των οποίων ήταν ο ανωτέρω Μιχάλης Καβρούλης ο οποίος σκοτώθηκε στη μάχη του Δαράτσου. Ο Νικόλας Γεωργίου Καβρουλάκης γιατρός στο επάγγελμα και προσωπικός φίλος και συναγωνιστής του Ελευθέριου Βενιζέλου κατέβηκαν στο Θέρισσο το 1905 και έκαναν την επανάσταση του Θερίσσου, μετά από λίγο καιρό πέθανε από τις κακουχίες. Κατά την επανάσταση του 1821 στο πρώτο επαναστατικό σώμα που έγινε στους Λάκους Κυδωνίας αναφέρονται και οι τρεις Καβρούλιδες ως σχετικό έγγραφο στο ιστορικό αρχείο Κρήτης.
Στον Αλβανικό πόλεμο η προσφορά της κοινότητας σε αίμα υπέρ της πατρίδας ήταν σημαντική. Σκοτώθηκαν στο Αλβανικό μέτωπο ο υπολοχαγός Φώτης Χαρ. Μαυριδάκης 21/11/1940 και Μιχαήλ Αλεξ. Καβρουλάκης υπολοχαγός. Κατά τον πόλεμο του 1941 και ειδικά στη μάχη της Κρήτης σύσσωμο το χωριό έλαβε μέρος στη μάχη και γι αυτό οι Γερμανοί στράφηκαν με ιδιαίτερη μανία εναντίον της κοινότητας και αρκετοί κάτοικοι εκτελέστηκαν όπως και από τις γειτονικές κοινότητες Ορθούνι και Λάκκους . Από το χωριό Καράνου κατάγεται ο Αργύριος Καβρουλάκης σκαλιτής και ξυλογλύπτης του οποίου έργα στολίζουν πολλές Χριστιανικές εκκλησίες της Ευρώπης, της Αμερικής, της Ασίας, της Αυστραλίας κλπ.
Στο χωριό υπάρχουν τρεις παλιές εκκλησίες. Η Παναγία (μονόκλητη) που γιορτάζει 8 Σεπτέμβρη Παναγία, σώζεται επιγραφή και παράσταση του Αγίου Γεωργίου έφιππου. Πρόκειται για την Παναγία τη Μουσούρενα κατά τον Καβρουλάκη, με επιγραφή και χρονολογία του 1408.
Ανιστορίθη ο ιερός ούτος ναός...Μαρίας...δια συνδρομής κε εξόδου του Νικόλα Σκαντάλη, Μιχελέτο πρωτοκυνηγό, Νικόλα Ληβαδάρη, Νικόλα Λιβαδάρη του Ληβαδάρη, Γεώργιος Σιδηρόπουλω Γεωργίω, Αχλάδη Παναγιώτη, Σιδηρόπουλω Γεωργίω, Σιδηρόπουλω Νικόλα, Ρούβα Νικόλα, Βερίβω Κώνστα, Κουμέρκα κ.ά.
ο Άγιος Δημήτριος που γιορτάζει στις 26 του Οκτώβρη με κατεστραμμένες τοιχογραφίες παλαιότερη της Παναγίας και η Αγία Παρασκευή (πλέον έχει ξαναχτιστεί δείτε αναλυτικά για αυτή) ακόμα παλαιότερη, που γιορτάζει στις 26 του Ιουλίου.
Ακόμα υπάρχει η καινούργια εκκλησία της Παναγίας στο κέντρο του χωριού που γιορτάζει στις 8 Σεπτέμβρη,ο Τίμιος Σταυρός 15 Σεπτέμβρη, ο Άγιος Ευτύχιος 24 Αυγούστου στα Σκαφιδάκια και ο Άγιος Γεώργιος στις Καρές.
Μούσες - Κάρανος - Μουσούροι
Το πρόβλημα της καταγωγής των Μουσών, είναι από τα δυσκολότερα, που έχει να αντιμετωπίσει ο μελετητής της ελληνικής μυθολογίας. O Ησίοδος μας αφηγείται πώς γεννήθηκαν οι Μούσες: "Η Μνημοσύνη, που βασίλευε στους λόφους των Ελευθερών, κοιμήθηκε στην Πιερία με τον γιο του Κρόνου ΔΙΑ και γέννησε αυτές τις παρθένες, που μας κάνουν να ξεχνάμε τα βάσανα μας και απαλύνουν τους πόνους μας. Εννιά νύχτες συνέχεια ο συνετός Δίας, ανεβαίνοντας στο ιερό κρεβάτι του, κοιμότανε δίπλα στη Μνημοσύνη μακριά απ' όλους τους αθανάτους.
τ' να είναι τσι καλής μου τ' άλλο τσ' αμπολιαρικής* μου
... άστρι μου κι αστρίτσι μου κι αυγερινέ και ασπερινέ
και χρυσοπράσινέ μου αητέ ήρθε το ξημέρωμα
το καλό το ξημέρωμα κι ήβρε με επά στην γειτονιά
στη γειτονιά και στην ερωτιά λέσι μου οι γειτόνισες
οι κερα κοκόνισες ήντα γυρεύεις μωρέ επά
στη γειτονιά και στην ερωτιά κάποια κόρην αγαπώ
κι' ηρθα να ιδώ να τση το πω τση κόρης πως την αγαπώ...
Ύστερα από ένα χρόνο, όταν οι εποχές και οι μήνες είχαν συμπληρώσει τον κύκλο τους κι όταν πέρασαν μέρες πολλές η Μνημοσύνη γέννησε εννιά κόρες, πού σ' όλες έδινε ζωή το ίδιο πνεύμα, που όλες τις μάγευε η μουσική και είχανε στο στήθος μια καρδιά που ποτέ δεν χτυπούσε ανήσυχα. Τις γέννησε κοντά στην κορφή του χιονισμένου Oλύμπου, όπου αυτές τραγουδούν "εν χορώ" τα υπέροχα τραγούδια τους και όπου μένουν σε λαμπρές "κατοικίες"
O ποιητής της Θεογονίας παραθέτει τέλος τα ονόματα των εννέα Μουσών: "Κλειώ, Ευτέρπη, Θάλεια, Μελπομένη, Τερψιχόρη, Ερατώ, Πολυμνία, Oυρανία και Καλλιόπη, που είναι ή πιο δυνατή απ' όλες, γιατί κάνει συντροφιά με τους σεβαστούς ρηγάδες".
Oι περισσότεροι αρχαίοι συγγραφείς, υιοθέτησαν την εκδοχή της Θεογονίας. Υπάρχουν ωστόσο κι ορισμένοι, νεώτερης σχετικά εποχής, που αναφέρουν κι' άλλες παραδόσεις. Ένας απ' αυτούς, ανάγοντας την καταγωγή των Μουσών σε παλαιότερη εποχή, λεει ότι ήτανε τρεις και γεννήθηκαν από τον Oυρανό και τη Γαία. Ένας άλλος υποστηρίζει ότι ήτανε κόρες του βασιλιά της Μακεδονίας, Πιέρου.
Για τον Πιέρον μπορούμε ακομα να παραθέσουμε: Περί Καράνου αβασιλέως της Μακεδονίας: Oι απόγονοι τον Τηνένου ωνομάσθηκαν Τημενίδαι και εβασίλευον εις το Άργος. Κατά δε το 875 προ Χριστού εβασίλευεν ο Φείδων, υιός του Αριστοδαμίδου, του Μέροπος, του Θεόστου, του Κισσίδου, του Τημένου, του Αριστομάχου, του Κλεοδαίου, του Ύλλου, του Ηρακλέους Oύτος ο Φείδων είχε αδελφόν νεώτερον Κάρανον όστις μην υποφέρων να ιδιωτεύη, έλαβε στράτευμα παρά του αδελφού του, και παρά τινων άλλων ηγεμόνων της Πελοποννήσου, και συμμαχήσας με τον βασιλέα των Θρακών, των καλουμένων Oρεστών, επολέμησε τους Μακεδόνας. Και κυριεύσαντες πολλούς τόπους, τους εμοιράσθησαν Και έλαβεν ο Κάρανος την παραθαλάσσιον Μακεδονίαν, η οποία ωνομάζετο ούτως από Μακεδόνος, του υιού του Διός, και της Θυίας, θυγατρός του Δευκαλίωνος. Εγέννησε δε υιούς, τον Πίερον και τον Ημάθιον, αφ' ών ωνομάσθησαν αι χώραι της Μακεδονίας Πιερία και Ημαθία. Βασιλεύεων δε ενταύθα ο Κάρανος, επολέμησε προς τινα γείτονά του βασιλέα Κισσέα και νικήσας αυτόν, έστησε τρόπαιον, κατά τους νόμους των Αργείων, αλλ' εξήλθε τις λέων εκ του Oλύμπου, και το ηφάνισεν. Όθεν εννοήσας, ότι δεν συμφέρει εκεί το τρόπαιον, δεν έστησε πλέον, ούτε αυτός, ούτε οι απόγονοί του Μακεδόνες, ούτε ο Φίλιππος ύστερον, ούτε ο Αλέξανδρος, οι οποίοι εβασίλευσαν κατά διαδοχήν, και εις των οποίων τον καιρών πρώτον εδοξάσθη η Μακεδονία.
O Πίερος ήταν γιος του Κάρανου.Σε κάποιο διάλογό του ο Μ. Αλέξανδρος λέγει: Κάρανε ανάστητι σήκω απάνω και φίλησόν με.
O Μέγας Αλέξανδρος και ο πατήρ του Φίλιππος υπερηφανευόταν για την καταγωγή τους από τους Ηρακλειδεις την οποία στήριζαν στον Κάρανο. O Κάρανος λοιπόν, είναι απόγονος του Ηρακλή και πρόγονος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Πρέπει να σημειωθεί ότι εις την Ρίζαν εις την βόρεια πλευρά των Λευκών Oρέων, Μαδηραί κορυφαί όπως τις ονόμαζε ο Αριστοτέλης, υπάρχει εις το Δήμο Μουσούρων το δημοτικό διαμέρισμα Κάρανος.
Σε συνδυασμό με την άποψη ότι οι Μούσες ήταν κόρες του Πίερου, και αφού ο Πίερος ήταν υιός του Καράνου20, (Ηρακλειδοίς την καταγωγή) το όνομα αυτό ενδεχομένως εδόθη προς χάρη του κατά την παρουσία των Μουσών στην περιοχή ή κατά την κάθοδο των Ηρακλειδών (Δωριέων).